الگوهای اجتماعی و فرهنگی موثر بر تغذیه با شیر مادر

چکیده اگر چه در جوامع امروزی بیماریهای واگیر نسبت به گذشته کاهش چشمگیری یافته اما بیماری های غیر واگیر و انواع سرطان ها رو به افزایش است. همان طور که تحقیق مختلف نشان می دهد تغذیه با شیر مادر یکی از عوامل پیشگیری کننده از بسیاری از امراض می باشد. بنابراین ترویج تغذیه با شیر مادر می تواند مادران و کودکان را از ابتلا به بسیاری ازبیماریهای مزمن مصون نماید. طی سالهای اخیر اهداف تغذیه انحصاری با شیر مادر در کشور به طور مطلوب به دست نیامده است. از آنجایی که پدیده شیردهی در هم آمیخته با سازه های فرهنگی- اجتماعی است، برای شناخت عوامل موثر بر آن بایستی به بستر و زمینه های آن در جامعه توجه نمود. از این رو شناخت الگوهای اجتماعی – فرهنگی موثر بر تغذیه با شیر مادر می تواند راهی موثر برای ترویج تغذیه با شیر مادر باشد. روش به کارگرفته شده در این پژوهش به صورت کیفی و به شیوه ی مردم نگاری می باشد و مبتنی بر مشاهده و نمونه گیری هدفمند 37 نفر از پرسنل بهداشتی و مادران می باشد که مورد مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته قرار گرفتند.یافته های این پژوهش در قالب 3 کد تبیینی – که حاصل استخراج و مقوله بندی داده در 646کدباز اولیه و ، 68 کد محوری و 10 کد گزینشی است- عبارتند از : عوامل فردی موثر بر تغذیه با شیر مادر، عوامل فرهنگی موثر بر تغذیه با شیر مادرو عوامل اجتماعی و اقتصادی موثر بر تغذیه با شیر مادر . یافته های این مطالعه نشان میدهد که عوامل روانی و مادری، آگاهی و آمادگی مادر، باورهای مادر و حمایت اجتماعی از جمله مهمترین عوامل تاثیر گذار بر شیردهی مادران می باشد . این مطالعه نشان میدهد اگر چه عوامل زیست- فیزیکی از جمله عوامل تاثیرگذار بر روی شیردهی مادران است اما این عوامل خود تحت تاثیر احساسات مادرانه، آرامش و اعتماد به نفس مادر باورهای فرد می باشد. از آنجایی که باورهای فرد تحت تاثیر شبکه روابط اجتماعی و از جمله خانواده افراد می باشد و با توجه به این که در جامعه ی ایرانی هنوز خانواده نقشی تعیین کننده در باورها و رفتارهای افراد دارد، پدیده ی شیردهی یک ارزش اجتماعی به شمار می رود. همچنین حمایت اجتماعی اطرافیان از جمله مادر، همسر، پزشک و پرسنل بهداشتی نقش تعیین کننده در روند شیردهی مادران دارد. ازطرفی در زنان شاغل علاوه بر عوامل ذکر شده حمایت اطرافیان و رعایت قوانین شیردهی نقشی تعیین کننده در شیردهی مادران دارد. کلمات کلیدی : تغذیه با شیر مادر، مردم نگاری، حمایت اجتماعی، مادری، الگوهای فرهنگی